Από τον Βασίλη Παπαβασιλείου.

Το Θέατρο Αυλαία φιλοξενεί την ομάδα Angelus Novus με τη μεγάλη επιτυχία της: Κάτω από το Γαλατόδασος – «Ένα έργο για φωνές», σε σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη από 1 μέχρι 18 Δεκεμβρίου 2016.

Λίγα λόγια για το έργο

Πρόκειται για το κύκνειο άσμα του σημαντικού Ουαλού ποιητή Ντύλαν Τόμας (1914-1953), μια παράσταση αστεία και ποιητική όπου όλα φτιάχνονται από τους ηθοποιούς: ήχοι, μουσικές, τραγούδια, σκηνές. Μια παράσταση από ανθρώπους για ανθρώπους. Μια παράσταση επίκαιρη εξ αντιδιαστολής.

Συντελεστές

Μετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ

Σκηνοθεσία: Δαμιανός Κωνσταντινίδης

Σκηνικά-κοστούμια: Απόστολος Αποστολίδης

Μουσική: Κωστής Βοζίκης

Επιμέλεια κίνησης: Αντιγόνη Μπάρμπα

Φωτισμοί: Έλενα Κώτση –Ελένη Τσόνα

Βοηθός σκηνογράφου: Ελίνα Ευταξία

Βοηθός σκηνοθέτη: Αναστασία Μπάρκα

Παίζουν

Εβίτα Αγαϊτση, Δημήτρης Δάγκαλης, Αργύρης Ζαφείρης, Δανάη Κλάδη, Αναστασία Μιροσνιτσένκο, Χρήστος Παπαδόπουλος, Μαρία Ιωάννα Παπαθανασίου, Στεργιάνα Τζέγκα, Νίκος Τσολερίδης

Παραστάσεις:

Έναρξη: Πέμπτη, 1 Δεκεμβρίου

Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.00

Κυριακή στις 20.00

Εισιτήρια: 12 ευρώ [κανονικό], 8 ευρώ [φοιτητικό], 5 ευρώ [άνεργοι, ατέλειες κ.λπ.]

Θέατρο ΑΥΛΑΙΑ – Πλατεία Χ.ΑΝ.Θ. (πλευρά Τσιμισκή) – Θεσσαλονίκη

Κράτηση εισιτηρίων: 2310 237700
Ώρες Λειτουργίας Ταμείου: 10:30 π.μ. – 1:30 μ.μ., 5:30 μ.μ. – 9:00 μ.μ.

Ο Ντύλαν Τόμας έγραψε το Γαλατόδασος, «ένα έργο για φωνές» όπως το αποκαλεί, με προορισμό το ραδιόφωνο. Το παρουσίασε για πρώτη φορά τον Μάιο του 1953, σε δημόσια πολυφωνική ανάγνωση, στη Νέα Υόρκη –ο ίδιος διάβασε την Πρώτη Φωνή και τον ρόλο του Αιδεσιμότατου Ελάι Τζέκινς (στην παραγωγή του  BBC, λίγους μήνες αργότερα, τον διαδέχτηκε ο Ρίτσαρντ Μπάρτον). Πρόκειται κυριολεκτικά για το κύκνειο άσμα του ποιητή: ο θάνατος τον βρήκε τον Νοέμβριο του 1953 στην Αμερική, όπου τον είχαν καλέσει ξανά, για να το διαβάσει σε δημόσιους χώρους.

Πολύ γρήγορα η ποιητική δύναμη και οι θεατρικές αρετές του Γαλατόδασους τράβηξαν το ενδιαφέρον των ανθρώπων της σκηνής: η πρώτη θεατρική παράσταση δόθηκε στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου το 1956 και ακολούθησαν πλήθος ανεβάσματα σε όλο τον κόσμο, καθώς και μια κινηματογραφική ταινία, το 1971, με πρωταγωνιστές τον Ρίτσαρντ Μπάρτον, τον Πήτερ Ο’Τουλ και την Ελίζαμπεθ Τέηλορ (σκηνοθεσία Andrew Sinclair). Στην Ελλάδα ανέβηκε για πρώτη φορά από την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης», το 1991, σε σκηνοθεσία Νίκου Αρμάου.

Η γένεση του Γαλατόδασους (…) καταδύεται βαθιά στη νεότητα του Τόμας, σαν ένα όνειρο όπου θα ήθελε να μπλεχθούν, αναγνωρίζοντας το ένα το άλλο, τα ευφυολογήματα του Οδυσσέα του Τζέιμς Τζόυς (για τον οποίο ο Τόμας ένιωθε ένα πολύ έντονο θαυμασμό) και ο αγροτικός λυρισμός, η ευτυχισμένη και απλή ζωή του λαού της Ουαλίας. Στην αρχή του πολέμου, (…) ο Τόμας εμπιστευόταν στον Richard Hugues την επιθυμία του να γράψει ένα έργο για τους κατοίκους του Laugharne[1]: «Οι κάτοικοι του Laugharne, έλεγε, χρειάζονται ένα έργο που να μιλά γι’ αυτούς, ένα θεατρικό έργο όπου θα παίζουν τους ίδιους τους τούς ρόλους.» Είναι πολύ πιθανόν επίσης, κατά τη διάρκεια του 1944, κι ενώ από καιρό ωρίμαζε μέσα του η ιδέα για το έργο (ένα ευτυχισμένο χωριό το οποίο δηλώνεται ως τρελό από ένα επιθεωρητή υγείας σταλμένο από μια μεγάλη πόλη που βρίσκεται διαρκώς σε πόλεμο, -προφανώς το Λονδίνο-), ο Τόμας να είχε επηρεαστεί ιδιαίτερα από την αποκάλυψη της ύπαρξης στρατοπέδων συγκέντρωσης. Το σύμβολο παίρνει τότε την οριστική μορφή του: δεν είναι πια  τρελό, κι επομένως ούτε «επικίνδυνο», το περιτριγυρισμένο με  συρματόπλεγμα χωριό, αλλά ο κόσμος που το περιβάλλει, και το συρματόπλεγμα προστατεύει από τον κόσμο, όχι από το χωριό. Είναι σίγουρα απλοϊκό αυτό το ηθικό δίδαγμα, σε τελική όμως ανάλυση είναι μια πρόφαση για εκθαμβωτική επίδειξη λεκτικού πλούτου, για ένα είδος λυρικού χορού χάρη στις αρετές των χωριάτικων «συνομιλιών».

                                                                                                                   Denis Roche[2]

η ευτυχία των λέξεων

Η χαρά και η λειτουργία της ποίησης

ήταν και είναι να δοξάζει τον άνθρωπο

-που είναι το ίδιο με το να δοξάζει τον Θεό.

Dylan Thomas

Το Κάτω από το Γαλατόδασος περιγράφει με ανεπανάληπτο τρόπο, μέσα από αφηγήσεις, διαλογικές σκηνές και τραγούδια, μια μέρα από τη ζωή των κατοίκων ενός φανταστικού παραθαλάσσιου ουαλέζικου χωριού, του Χλαρέγκιμπ[3].

Ιδιαίτερο χωριό, κάτοικοι ιδιαίτεροι, στα όρια της ηθικής αλλά και στα όρια της τρέλας, ιδωμένοι μέσα από ένα βλέμμα που δεν κρίνει ούτε καταδικάζει, αλλά που αγκαλιάζει και αποδέχεται όλες τις παραξενιές, τα ελαττώματα και τις αποτυχίες με κατανόηση, συμπόνοια και καλοπροαίρετο χιούμορ.

Αν υπάρχει ένας πρωταγωνιστής στο Γαλατόδασος, τότε σίγουρα δεν είναι κάποιος από τους πολυάριθμους χαρακτήρες που παρελαύνουν σ’ αυτό, αλλά η ίδια η γλώσσα. Χάρη στην ποιητική της διάσταση και τον λεκτικό της πλούτο, τόσο τα πρόσωπα και οι ιδιοτροπίες τους, όσο και η καθημερινότητά τους, που μοιάζει στατική, καθότι επαναλαμβανόμενη πανομοιότυπα από μέρα σε μέρα, ανυψώνονται και καθαγιάζονται.

Είναι ίσως το μοναδικό έργο που μας δίνει μια ιδέα για το τι θα μπορούσε να είναι η ευτυχία χωρίς να γίνεται ανιαρό, κι αυτό οφείλεται στην οργιαστική ποίησή του, την υψηλή αίσθηση του κωμικού που το διατρέχει, τη χαρά της ζωής που καταφέρνει να μεταδώσει. Εδώ, η ευτυχία είναι πάνω απ’ όλα οι λέξεις.

Το Γαλατόδασος είναι αυτό που έχουμε για πάντα χάσει, ή μάλλον αυτό που θάψαμε βαθιά μέσα μας, αυτό που μέσα μας έχει δραματικά απομακρυνθεί. Ο παράδεισος ή η αθωότητα. Η αγάπη ή η τρέλα. Η ελευθερία. Η πρώτη ποίηση της ζωής.

Δαμιανός  Κωνσταντινίδης

Γιορτή για τη ζωή

Αν περιμένετε ν’ ακούσετε κάποια ιστορία με αρχή και τέλος, μάλλον θα απογοητευτείτε. Γιατί στο «Κάτω από το γαλατόδασος», το ποιητικό δράμα του Ντύλαν Τόμας (1953), τίποτα δεν συμβαίνει. Ή μάλλον, αυτά που συμβαίνουν είναι τα μικρά και καθημερινά απλοϊκών ανθρώπων, της κυρίας Όγκμορ, ιδιοκτήτριας πανσιόν, που διαρκώς γκρινιάζει στους δυο συζύγους της (έχουν πεθάνει), του Καπετάν Γάτο που ξαναζεί τις θαλασσινές του περιπέτειες, των δύο κυριών Ψωμά, του Όργκαν Μόργκαν. Εβδομήντα τόσα άτομα μπαινοβγαίνουν στο κάδρο της φαντασίας του ποιητή για να καταθέσουν σκέψεις και επιθυμίες. Πουθενά πλοκή, κάποια συνέχεια, κορύφωση ή σύγκρουση. Μόνο θραύσματα λέξεων. Φωνές. Ένα γλωσσολάγνο σύμπαν τόσο πλούσιο που δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις. […] Ο κόσμος που φτιάχνει [ο Τόμας] είναι μοναδικός. Κόσμος τρελός, μεθυσμένος (κυριολεκτικά) από το άρωμα της ζωής. Μια καντάδα, μια ελεγεία για τον έρωτα και την ανθρώπινη αθωότητα […]. Δοξολογία του «ζην»

Ο Τόμας, ο αθεράπευτος πότης, ο Μπουκόφσκι της Ουαλίας, κοιτά με απίστευτη τρυφερότητα όλα αυτά τα πλάσματα που βολοδέρνουν στο χωριό Χλαρέγκιμπ. Λες και είναι φιλαράκια του. Και από μια άποψη είναι. Η ζωή τους, τα ανεκπλήρωτα όνειρά τους. οι έρωτες, οι χωρισμοί τους. Η φαντασία του εισχωρεί και στις πιο μύχιες σκέψεις τους και τις βγάζει στο φως. Και τότε το συνηθισμένο γίνεται ασυνήθιστο, το καθημερινό αιώνιο, το προσωπικό πανανθρώπινο, το παράδοξο οικείο. Και φτου από την αρχή. Πέφτει πάλι το σκοτάδι και οι φωνές των νεκρών πιέζουν ακόμη πιο πολύ τους ζωντανούς. “Να με θυμάσαι”, λέει η Ρόζι στον Καπετάνιο. “Πηγαίνω στο σκοτάδι του σκότους για πάντα”. Η ησυχία και η ηχώ της αιώνιας νύχτας, από όπου έρχονται οι φωνές. Εκεί όπου κι εμείς θα καταλήξουμε, θα ξεκουραστούμε, θα ονειρευτούμε. Υπάρχει μια απέραντη γαλήνη και αταραξία σε σχέση με το σκοτάδι, το τέλος. Κανείς δεν το φοβάται. Έχουν συμφιλιωθεί.

Ο Τόμας απλώνει τους στίχους του και τους μετατρέπει σε υπέροχα κύματα που σκάνε στις ακτές της φαντασίας του καθενός από μας. Και ο καθένας επιλέγει ό,τι του αρέσει. […]

Η παράσταση[4]

Σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική να δίνεται σε δύο ηθοποιούς η Α΄και Β΄ αφηγηματική φωνή, ο Δαμιανός Κωνσταντινίδης, σκηνοθέτης με άποψη και ποιοτική συνέπεια, ρίσκαρε, μοιράζοντάς τη σε όλους τους συνεργάτες του (…), θέλοντας έτσι να τους εμπλέξει πιο άμεσα ως συλλογικό σώμα. Επιλογή με πολλές παγίδες που υποστήριξε ωστόσο με θέρμη, ωθώντας την παράσταση προς μια λαϊκή γιορτή, σχεδόν σουρεάλ, κάτι ανάμεσα στη σωματική (μεταδραματική) περφόρμανς και το μπαχτινικό καρναβάλι. […]

Σάββας Πατσαλίδης

Ντύλαν Τόμας – σύντομο βιογραφικό

Ο Ντύλαν Τόμας γεννιέται το 1914, στο Σουόνσι της Ουαλίας. Ήδη από μικρή ηλικία, συνθέτει ποιήματα εξαιρετικής ωριμότητας που φανερώνουν μια οξυμμένη αντίληψη της αγγλικής γλώσσας, αν και υπήρξε μέτριος μαθητής..

Στην εφηβεία του διαβάζει ακατάπαυστα. Ανάμεσα στις σημαντικές αναγνώσεις του περιλαμβάνονται έργα των Μπράουνινγκ, ντε Κουίνσι, Μπλέικ, Μάρλοου, Τσαμς, Πόε, Κιτς, Λόρενς, η Βίβλος, σκωτσέζικες μπαλάντες, λαϊκοί θρύλοι και αργότερα ο Σαίξπηρ.

Το 1934 εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή, 18 ποιήματα, ενώ ένα μόλις μήνα πριν από την έκδοσή τους μετακομίζει στο Λονδίνο. Έχει επενδύσει σχεδόν τα πάντα στην αποδοχή του έργου του από τους κριτικούς και όταν εκείνοι το απορρίπτουν, οδηγείται στην αυτοκαταστροφή του, με μια γενικευμένη παραίτηση από τα πάντα. Το αλκοόλ μετατρέπεται σε αδιαπραγμάτευτο πάθος μέχρι το τέλος.

Το 1936 κυκλοφορούν τα 25 ποιήματα, με τα οποία θα κερδίσει εν μέρει τους κριτικούς, αλλά κυρίως θα υιοθετήσει οριστικά πια και με σιγουριά ένα καθαρά προσωπικό ύφος.

Το 1937 παντρεύεται την Caitlin Macnamara. Στην αρχή του έγγαμου βίου περνάει μέρες ανείπωτης χαράς και δύο χρόνια μετά εκδίδει την αριστουργηματική συλλογή Ο χάρτης της αγάπης, ενώ παράλληλα κάνει δουλειές του ποδαριού και κάποιες διαφημίσεις για το ραδιόφωνο. Όμως, η μόνιμη φτώχεια γίνεται ακόμα πιο πιεστική, αφού η οικογένεια του ζευγαριού μεγαλώνει και τα τρία παιδιά (δυο γιοι και μία κόρη) επιβαρύνουν σημαντικά τα έξοδά τους. Ώσπου, ξαφνικά το 1940, του αναθέτουν μια ραδιοφωνική εκπομπή που θα τον κάνει διάσημο. Έτσι, η τέταρτη συλλογή του Θάνατοι και Είσοδοι, που δημοσιεύεται το 1946, κερδίζει το αναγνωστικό κοινό κάνοντας τεράστιες πωλήσεις.

Η επιτυχία και η απήχηση του έργου του έχουν πλέον πάρει την ανιούσα, σε αντιδιαστολή με την κλονισμένη από το αλκοόλ υγεία του, που παρουσιάζει προβλήματα. Το 1950 του προτείνουν να κάνει μια περιοδεία απαγγελιών στην Αμερική και ακολουθούν άλλες δύο, το 1952 και το 1953. Πεθαίνει ξαφνικά, στις 9 Νοεμβρίου 1953, στη Νέα Υόρκη, μετά από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (18 μπουκάλες ουίσκι σε μια νύχτα). Τα ακριβή όμως αίτια του θανάτου του παραμένουν ανεξιχνίαστα και εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο έρευνας και συζήτησης.

[1] Χωριό της Ουαλίας όπου είχε εγκατασταθεί ο Ντ. Τόμας.

[2] Στο Dylan Thomas, Oeuvres, tome1, Seuil, Paris 1970, σ.271, μετάφραση Δ.Κ.

[3] Λέξη που, αν διαβαστεί ανάποδα, συνιστά βρισιά (Llareggub – buggerall= να πάνε όλοι να γ…)

[4] Απόσπασμα από κριτική του Σάββα Πατσαλίδη, για το πρώτο ανέβασμα του Γαλατόδασους, από τον Δαμιανό Κωνσταντινίδη (Studio Όρα, 2013), στο: http://savaspatsalidis.blogspot.gr/2013/12/blog-post_4816.html